در این آموزش می‌خواهیم در مورد اصول کار با تجهیزات آزمایشگاهی در دامپزشکی صحبت کنیم، پس سلام به دوستان عزیز سایت آزمایشگاه لابرا بیاین که این آموزش را شروع کنیم.
اصول کار با تجهیزات آزمایشگاهی در دامپزشکی: راهنمای یک متخصص آزمایشگاه دامپزشکی
مقدمه: ستون فقرات آزمایشگاه دامپزشکی
به عنوان یک متخصص آزمایشگاه دامپزشکی، می‌دانم که تجهیزات، قلب تپنده هر آزمایشگاه موفقی هستند. از میکروسکوپ‌های ساده گرفته تا آنالایزرهای پیشرفته شیمیایی و هماتولوژی، هر دستگاه نقش حیاتی در ارائه نتایج دقیق و قابل اعتماد ایفا می‌کند. دقت تشخیصی دامپزشک، و در نهایت سلامت و رفاه حیوانات، به شدت به عملکرد صحیح و نگهداری مناسب این ابزارها وابسته است. کار با تجهیزات آزمایشگاهی تنها به فشردن چند دکمه خلاصه نمی‌شود؛ بلکه نیازمند درک عمیق از اصول عملکرد، نگهداری صحیح، کالیبراسیون منظم و رفع اشکال اولیه است. نتایج نادرست ناشی از خطای انسانی یا نقص تجهیزات می‌تواند منجر به تشخیص غلط، درمان نامناسب و حتی آسیب به حیوان بیمار شود. در این مقاله، به بررسی جامع اصول کار با مهم‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی در دامپزشکی خواهیم پرداخت تا اطمینان حاصل شود که هر آزمایشی با بالاترین استانداردها انجام می‌شود.
اهمیت شناخت و آموزش در کار با تجهیزات آزمایشگاهی
یکی از اساسی‌ترین اصول در کار با تجهیزات آزمایشگاهی، شناخت کامل دستگاه و آموزش کافی پرسنل است. هر دستگاه، چه ساده و چه پیچیده، دارای دفترچه راهنمای کاربری (User Manual) است که حاوی اطلاعات حیاتی در مورد نصب، راه‌اندازی، اصول عملکرد، نگهداری، و رفع اشکال است. خواندن دقیق و درک کامل این دفترچه‌ها، اولین گام برای هر کاربری است. آموزش توسط متخصصین شرکت سازنده یا پرسنل مجرب آزمایشگاه نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این آموزش‌ها باید شامل:
- اصول علمی پشت عملکرد دستگاه: فهم اینکه دستگاه چگونه یک پارامتر را اندازه‌گیری می‌کند (مثلاً جذب نور در اسپکتروفتومتر) به درک خطاها و محدودیت‌ها کمک می‌کند.
- مراحل راه‌اندازی و خاموش کردن صحیح: رعایت این مراحل از آسیب به قطعات داخلی جلوگیری می‌کند.
- روش‌های صحیح نمونه‌گذاری: اطمینان از قرارگیری صحیح نمونه در دستگاه.
- رفع اشکال اولیه: توانایی شناسایی و حل مشکلات رایج بدون نیاز فوری به تکنسین.
- اصول نگهداری و تمیزکاری: جلوگیری از خرابی و افزایش طول عمر دستگاه. عدم آموزش کافی می‌تواند منجر به خطاهای عملیاتی، نتایج غیردقیق، و حتی خرابی زودرس تجهیزات گران‌قیمت شود که در نهایت بر کیفیت خدمات دامپزشکی تأثیر منفی می‌گذارد.
کالیبراسیون و کنترل کیفیت؛ تضمین دقت و صحت نتایج
کالیبراسیون (Calibration) و کنترل کیفیت (Quality Control – QC)، دو ستون اصلی برای تضمین دقت و صحت نتایج آزمایشگاهی هستند. کالیبراسیون فرآیندی است که طی آن، عملکرد دستگاه با استفاده از محلول‌های استاندارد (با غلظت‌های شناخته‌شده) تنظیم می‌شود تا اطمینان حاصل شود که دستگاه، مقادیر را به درستی اندازه‌گیری می‌کند. کالیبراسیون باید به طور منظم و بر اساس توصیه‌های سازنده انجام شود. برای مثال، آنالایزرهای بیوشیمیایی و هماتولوژی نیاز به کالیبراسیون دوره‌ای دارند تا دقت اندازه‌گیری پارامترهای مختلف را تضمین کنند. کنترل کیفیت (QC) فرآیند پایش مداوم عملکرد دستگاه با استفاده از نمونه‌های کنترلی (با مقادیر شناخته‌شده اما ناشناخته برای دستگاه) است. این نمونه‌های کنترلی همراه با نمونه‌های بیمار در هر ران آزمایش می‌شوند. نتایج QC در نمودارهای کنترلی رسم می‌شوند و اگر از محدوده مجاز خارج شوند، نشان‌دهنده وجود مشکل در عملکرد دستگاه، محلول‌های معرف، یا روش آزمایش است. QC به دو دسته داخلی (Internal QC) و خارجی (External QC یا Proficiency Testing) تقسیم می‌شود. QC داخلی به صورت روزانه یا با هر ران انجام می‌شود، در حالی که QC خارجی به صورت دوره‌ای (مثلاً ماهانه یا فصلی) توسط سازمان‌های خارجی برای مقایسه عملکرد آزمایشگاه با سایر آزمایشگاه‌ها انجام می‌شود. کالیبراسیون و QC ناکافی، نتایج غیرقابل اعتمادی را به دنبال خواهد داشت که می‌تواند منجر به تشخیص‌های غلط و درمان‌های نامناسب شود.
نگهداری و تمیزکاری روزانه؛ عمر طولانی‌تر تجهیزات
نگهداری و تمیزکاری روزانه و منظم تجهیزات آزمایشگاهی، نه تنها برای حفظ دقت و صحت نتایج حیاتی است، بلکه به افزایش طول عمر دستگاه‌ها و جلوگیری از خرابی‌های پرهزینه نیز کمک می‌کند. هر دستگاهی، دستورالعمل‌های خاص خود را برای تمیزکاری و نگهداری دارد که باید به دقت رعایت شوند. برای مثال:
- آنالایزرهای هماتولوژی و بیوشیمیایی: این دستگاه‌ها معمولاً دارای سیکل‌های تمیزکاری خودکار هستند که باید روزانه یا پس از هر ران بزرگ اجرا شوند. تمیز کردن مسیرهای مایع، پروب‌های نمونه‌برداری، و سنسورها با محلول‌های شوینده مخصوص برای جلوگیری از تجمع پروتئین‌ها و رسوبات حیاتی است. همچنین، فیلترها و پمپ‌ها نیاز به بررسی و تعویض منظم دارند.
- میکروسکوپ‌ها: تمیز کردن لنزها با کاغذ مخصوص لنز و محلول تمیزکننده، و پوشاندن میکروسکوپ با کاور پس از اتمام کار برای جلوگیری از نشستن گرد و غبار، از ضروریات است.
- سانتریفیوژها: تمیز کردن محفظه سانتریفیوژ و سطوح داخلی آن برای جلوگیری از تجمع مایعات ناشی از شکستگی لوله‌ها، و بررسی بالانس بودن روتورها برای جلوگیری از لرزش و آسیب به دستگاه، مهم است. عدم رعایت پروتکل‌های تمیزکاری و نگهداری می‌تواند منجر به آلودگی نمونه‌ها، گرفتگی مسیرها، نتایج نادرست و در نهایت خرابی دستگاه شود. یک برنامه نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance – PM) باید برای تمام تجهیزات تدوین و اجرا شود.
مدیریت معرف‌ها و کنترل‌کننده‌ها؛ اصول نگهداری و انقضا
مدیریت صحیح معرف‌ها (Reagents) و کنترل‌کننده‌ها (Controls) یکی از حیاتی‌ترین جنبه‌ها در عملکرد آزمایشگاه است. معرف‌ها مواد شیمیایی هستند که برای انجام آزمایش‌ها استفاده می‌شوند و کنترل‌کننده‌ها نمونه‌های با مقادیر شناخته‌شده هستند که برای کنترل کیفیت به کار می‌روند.
- شرایط نگهداری: هر معرف و کنترلی دارای دستورالعمل‌های خاصی برای نگهداری (دما، نور، رطوبت) است. عدم رعایت این شرایط می‌تواند منجر به تخریب مواد فعال و نتایج نادرست شود. برای مثال، بسیاری از معرف‌ها باید در یخچال نگهداری شوند و دور از نور مستقیم باشند.
- تاریخ انقضا: تاریخ انقضا برای همه معرف‌ها و کنترل‌کننده‌ها بسیار مهم است. استفاده از مواد منقضی شده، نتایج غیرقابل اعتمادی را به دنبال خواهد داشت. باید سیستمی برای بررسی منظم تاریخ انقضا و دور انداختن مواد منقضی شده وجود داشته باشد.
- آماده‌سازی صحیح: برخی معرف‌ها نیاز به آماده‌سازی (مانند رقیق‌سازی یا مخلوط کردن) قبل از استفاده دارند. این مراحل باید با دقت فراوان و با استفاده از آب مقطر یا دیونیزه مناسب انجام شوند.
- ردیابی دسته‌ها (Lot Numbers): هر دسته از معرف‌ها دارای شماره لات (Lot Number) خاصی است. ردیابی این لات‌ها برای عیب‌یابی مشکلات (مثلاً اگر یک لات خاص از معرف‌ها نتایج غیرعادی ایجاد کند) مهم است. مدیریت نامناسب معرف‌ها و کنترل‌کننده‌ها می‌تواند منبع اصلی خطاهای آزمایشگاهی باشد و حتی بهترین تجهیزات را بی‌فایده کند.
سانتریفیوژها؛ اصول کاربری و ایمنی
سانتریفیوژها، از جمله پرکاربردترین تجهیزات در آزمایشگاه دامپزشکی هستند که برای جداسازی اجزای مختلف نمونه‌ها بر اساس چگالی آن‌ها استفاده می‌شوند (مانند جداسازی سرم/پلاسما از سلول‌های خون). کاربری صحیح و رعایت نکات ایمنی در مورد سانتریفیوژها بسیار مهم است.
- بالانس کردن (Balancing): مهم‌ترین اصل در کار با سانتریفیوژ، بالانس کردن کامل لوله‌ها در داخل روتور است. لوله‌های با حجم مساوی و وزن تقریباً یکسان باید روبروی هم در روتور قرار گیرند. عدم بالانس باعث لرزش شدید دستگاه، آسیب به موتور و روتور، و حتی پرتاب شدن لوله‌ها می‌شود که خطرناک است.
- سرعت و زمان مناسب: هر فرآیند جداسازی نیاز به سرعت (RPM یا RCF) و زمان مشخصی دارد که باید بر اساس پروتکل مربوطه تنظیم شود. سرعت بیش از حد می‌تواند به سلول‌ها آسیب برساند و سرعت کم، جداسازی ناقص را به دنبال دارد.
- استفاده از لوله‌های مناسب: تنها از لوله‌های سانتریفیوژ که برای سرعت و نیروی مورد نظر طراحی شده‌اند، استفاده شود. لوله‌های معمولی ممکن است بشکنند.
- بستن صحیح درب: درب سانتریفیوژ باید قبل از روشن کردن دستگاه به طور کامل بسته و قفل شود.
- تمیزکاری: تمیز کردن منظم روتور و محفظه داخلی برای جلوگیری از تجمع مایعات ناشی از شکستگی لوله‌ها و اطمینان از بهداشت محیط کار. رعایت این اصول، عمر مفید سانتریفیوژ را افزایش داده و از حوادث آزمایشگاهی جلوگیری می‌کند.
میکروسکوپ‌ها؛ نگهداری و استفاده صحیح برای تشخیص دقیق
میکروسکوپ‌ها، ابزارهای اساسی برای مشاهده سلول‌ها، انگل‌ها، باکتری‌ها و سایر ساختارهای ریز هستند و در تشخیص بیماری‌های مختلف (مانند بیماری‌های انگلی، عفونی و خونی) نقش حیاتی دارند. استفاده صحیح و نگهداری مناسب از میکروسکوپ برای حفظ کیفیت تصویر و طول عمر آن ضروری است.
- جابجایی صحیح: میکروسکوپ باید همیشه با هر دو دست (یک دست زیر پایه و یک دست روی بازو) حمل شود تا از سقوط و آسیب جلوگیری شود.
- تمیزکاری لنزها: لنزهای شیئی و چشمی باید به طور منظم با کاغذ مخصوص لنز و محلول تمیزکننده (مانند مخلوط اتانول و اتر یا محلول‌های تجاری) تمیز شوند. هرگز از دستمال کاغذی یا پارچه‌های معمولی استفاده نشود، زیرا می‌توانند لنزها را خراش دهند. روغن ایمرسیون باید بلافاصله پس از استفاده از لنز ۴۰x یا ۱۰۰x تمیز شود.
- روشن و خاموش کردن: شدت نور باید به تدریج افزایش و کاهش یابد تا عمر لامپ بیشتر شود.
- پوشاندن: پس از اتمام کار، میکروسکوپ باید با یک کاور مخصوص پوشانده شود تا از نشستن گرد و غبار روی آن جلوگیری شود.
- تنظیمات صحیح: تنظیمات نور (دیافراگم، کندانسور)، فوکوس (پیچ‌های ماکرو و میکرو) و فاصله بین دو چشم باید برای هر کاربر به درستی انجام شود تا تصویری واضح و با کیفیت به دست آید. یک میکروسکوپ تمیز و کالیبره شده، امکان مشاهده دقیق جزئیات و تشخیص صحیح را فراهم می‌کند.
آنالایزرهای هماتولوژی؛ کاربری و رفع اشکال رایج
آنالایزرهای هماتولوژی (Hematology Analyzers)، دستگاه‌های خودکار هستند که شمارش کامل خون (CBC) را با دقت و سرعت بالا انجام می‌دهند. این دستگاه‌ها پارامترهایی مانند تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاکت‌ها، هموگلوبین و هماتوکریت را اندازه‌گیری می‌کنند. کاربری صحیح و آشنایی با رفع اشکال رایج برای اطمینان از نتایج دقیق ضروری است.
- نمونه‌برداری صحیح: خون باید در لوله‌های حاوی ضدانعقاد EDTA (با درپوش بنفش) جمع‌آوری شده و به خوبی مخلوط شود تا از لخته شدن جلوگیری شود. حجم مناسب خون نیز حیاتی است.
- نگهداری و آماده‌سازی معرف‌ها: محلول‌های دیلوئنت (Diluent)، لیزینگ (Lyse) و شستشو (Rinse) باید همیشه به مقدار کافی موجود بوده و به درستی نگهداری شوند.
- راه‌اندازی و خاموش کردن روزانه: دستگاه‌ها معمولاً دارای سیکل‌های شستشو و راه‌اندازی هستند که باید روزانه انجام شوند.
- رفع گرفتگی (Clogging): گرفتگی لوله‌ها و سوراخ‌های شمارش، یکی از رایج‌ترین مشکلات است. دستگاه‌ها معمولاً دارای پروتکل‌های شستشوی خودکار برای رفع گرفتگی هستند. در صورت عدم رفع، نیاز به تمیزکاری دستی یا تعویض قطعات است.
- خطاهای رایج: پیام‌های خطا (Error Messages) باید جدی گرفته شوند. این پیام‌ها معمولاً نشان‌دهنده مشکلات خاصی مانند گرفتگی، کمبود معرف یا مشکلات مکانیکی هستند.
- کنترل کیفیت: انجام روزانه QC برای اطمینان از دقت نتایج حیاتی است. آشنایی با این اصول، به پرسنل آزمایشگاه کمک می‌کند تا از آنالایزر هماتولوژی به طور مؤثر استفاده کرده و نتایج دقیق را در اختیار دامپزشک قرار دهند.
آنالایزرهای بیوشیمیایی؛ اصول عملکرد و پایش
آنالایزرهای بیوشیمیایی (Biochemistry Analyzers)، برای اندازه‌گیری طیف وسیعی از پارامترهای شیمیایی در سرم، پلاسما یا سایر مایعات بدن استفاده می‌شوند (مانند آنزیم‌های کبدی، عملکرد کلیه، گلوکز، الکترولیت‌ها). این دستگاه‌ها اغلب بر اساس اصل اسپکتروفتومتری (اندازه‌گیری جذب نور توسط مواد رنگی تولید شده در واکنش) کار می‌کنند.
- مدیریت نمونه: نمونه‌ها باید سرم یا پلاسمای بدون همولیز (Hemolysis) باشند، زیرا همولیز می‌تواند بر نتایج بسیاری از آزمایش‌ها تأثیر بگذارد. نمونه‌ها باید به سرعت جداسازی و در صورت لزوم، تا زمان آزمایش در یخچال یا فریزر نگهداری شوند.
- مدیریت معرف‌ها: معرف‌های بیوشیمیایی معمولاً در کیت‌های مخصوص یا دیسک‌های آماده عرضه می‌شوند. اطمینان از تاریخ انقضا، شرایط نگهداری صحیح و قرار دادن صحیح آن‌ها در دستگاه ضروری است.
- کالیبراسیون و کنترل کیفیت: این دستگاه‌ها به کالیبراسیون منظم با استفاده از کالیبراتورهای مخصوص و انجام روزانه کنترل کیفیت با نمونه‌های کنترلی نیاز دارند تا دقت نتایج تضمین شود.
- شستشو و نگهداری: مسیرهای نمونه و معرف و کووت‌های واکنش باید به طور منظم شستشو و تمیز شوند تا از تجمع رسوبات و آلودگی متقاطع جلوگیری شود.
- تفسیر خطاهای دستگاه: درک پیام‌های خطا و اقدامات اصلاحی لازم (مانند بررسی کمبود معرف، گرفتگی پروب یا مشکلات دمایی) برای رفع سریع مشکلات حیاتی است. آنالایزرهای بیوشیمیایی، ابزارهای قدرتمندی هستند که با رعایت اصول صحیح کاربری، نتایج دقیق و قابل اعتمادی را ارائه می‌دهند.
دستگاه‌های تخصصی‌تر؛ از الایزا ریدر تا PCR ترمال سایکلر
علاوه بر تجهیزات رایج، آزمایشگاه‌های دامپزشکی پیشرفته‌تر ممکن است از دستگاه‌های تخصصی‌تری برای تشخیص بیماری‌های پیچیده‌تر استفاده کنند. کار با این دستگاه‌ها نیازمند آموزش‌های تخصصی‌تر است:
- الایزا ریدر (ELISA Reader): برای خواندن نتایج تست‌های الایزا (مانند تست‌های FIV/FeLV، لیشمانیا یا بروسلا) استفاده می‌شود. این دستگاه میزان جذب نور را در هر چاهک پلیت الایزا اندازه‌گیری می‌کند. کالیبراسیون و نگهداری منظم آن برای اطمینان از صحت خوانش‌ها حیاتی است.
- پی‌سی‌آر ترمال سایکلر (PCR Thermal Cycler): برای انجام تست‌های PCR استفاده می‌شود. این دستگاه سیکل‌های دقیق گرمایش و سرمایش را برای تکثیر DNA کنترل می‌کند. دقت دما و زمان در این دستگاه برای موفقیت آزمایش PCR بسیار مهم است. نگهداری صحیح از آن شامل تمیز کردن بلاک حرارتی و محافظت از آن در برابر آلودگی است.
- فلوسایتومتر (Flow Cytometer): دستگاهی پیچیده برای شمارش و طبقه‌بندی سلول‌ها بر اساس خواص نوری آن‌ها (مانند تشخیص لنفوم یا بررسی جمعیت‌های سلولی ایمنی). کار با این دستگاه نیازمند تخصص بالایی در اپراتوری و تفسیر نتایج است و نگهداری منظم مسیرهای مایع و لیزرها حیاتی است.
- طیف‌سنج جرمی (Mass Spectrometer) و کروماتوگراف‌ها (GC/HPLC): این دستگاه‌ها در آزمایشگاه‌های تخصصی سم‌شناسی برای شناسایی سموم یا داروهای خاص به کار می‌روند. کار با آن‌ها بسیار تخصصی است و نیازمند دانش عمیق در شیمی تحلیلی و ابزار دقیق است. استفاده صحیح و نگهداری این دستگاه‌های تخصصی، قابلیت‌های تشخیصی آزمایشگاه را به طور چشمگیری گسترش می‌دهد.
ثبت و مستندسازی؛ بخش جدایی‌ناپذیر کار با تجهیزات
ثبت و مستندسازی دقیق و منظم تمام فعالیت‌های مربوط به تجهیزات آزمایشگاهی، یک اصل اساسی و حیاتی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود. این شامل موارد زیر است:
- ثبت تاریخچه نگهداری: هر تعمیر، سرویس، یا تعویض قطعه باید با تاریخ، شرح کار انجام شده، نام تکنسین و هرگونه هزینه مرتبط ثبت شود. این سوابق برای پیگیری عملکرد دستگاه، پیش‌بینی نیاز به تعمیرات آینده و تصمیم‌گیری در مورد جایگزینی دستگاه بسیار ارزشمند هستند.
- ثبت کالیبراسیون و QC: نتایج تمام کالیبراسیون‌ها و تست‌های کنترل کیفیت (QC) باید به دقت ثبت شوند. این سوابق نشان می‌دهند که دستگاه در طول زمان چگونه عمل کرده و آیا نتایج آن در محدوده قابل قبول بوده‌اند یا خیر. نمودارهای QC به صورت بصری روندهای عملکرد دستگاه را نشان می‌دهند.
- ثبت اشکالات و رفع آن‌ها: هر گونه پیام خطا یا اشکال در عملکرد دستگاه باید همراه با تاریخ، شرح مشکل و راه‌حل اتخاذ شده ثبت شود. این به شناسایی مشکلات مکرر و بهبود پروتکل‌های رفع اشکال کمک می‌کند.
- آموزش پرسنل: تاریخ آموزش پرسنل در مورد هر دستگاه و گواهینامه‌های مربوطه باید ثبت شود. این مستندسازی‌ها نه تنها برای اهداف اعتباربخشی آزمایشگاه (Accreditation) و بازرسی‌ها ضروری هستند، بلکه یک منبع اطلاعاتی حیاتی برای تیم آزمایشگاه و دامپزشکان به شمار می‌روند و به حفظ کیفیت و تداوم خدمات آزمایشگاهی کمک شایانی می‌کنند.
جمع‌بندی؛ سرمایه‌گذاری بر دانش و مسئولیت‌پذیری در آزمایشگاه دامپزشکی
به عنوان یک متخصص آزمایشگاه دامپزشکی، می‌توانم با قاطعیت بگویم که تجهیزات آزمایشگاهی، شریان حیاتی هر مرکز درمانی دامپزشکی هستند. اما صرف داشتن بهترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات کافی نیست. آنچه واقعاً اهمیت دارد، دانش، مهارت و مسئولیت‌پذیری افرادی است که با این ابزارها کار می‌کنند. از شناخت عمیق دستگاه‌ها و آموزش مستمر پرسنل، تا اهمیت بی‌بدیل کالیبراسیون و کنترل کیفیت در تضمین دقت نتایج، و از نگهداری و تمیزکاری منظم برای افزایش طول عمر تجهیزات، تا مدیریت صحیح معرف‌ها و نمونه‌ها و رعایت دقیق اصول ایمنی (به ویژه در سانتریفیوژها و میکروسکوپ‌ها)، هر یک از این اصول، جزئی جدایی‌ناپذیر از یک پروتکل کارآمد آزمایشگاهی هستند. آشنایی با آنالایزرهای هماتولوژی و بیوشیمیایی و همچنین دستگاه‌های تخصصی‌تر مانند الایزا ریدر و PCR ترمال سایکلر، به ما این امکان را می‌دهد که با اطارت و دقت بالا به تشخیص بیماری‌ها کمک کنیم. در نهایت، ثبت و مستندسازی دقیق، به عنوان یک لایه حفاظتی و پایش‌کننده عمل می‌کند. این مجموعه از اصول، نه تنها به افزایش کارایی و کاهش خطاها در آزمایشگاه کمک می‌کند، بلکه به طور مستقیم بر کیفیت تشخیص و درمان بیماری‌ها تأثیر می‌گذارد و در نهایت به بهبود سلامت و رفاه حیوانات خانگی ما منجر می‌شود. این یک سرمایه‌گذاری مداوم بر روی دانش، دقت و تعهد است
جمع‌بندی: اصول کار با تجهیزات آزمایشگاهی در دامپزشکی
اگه این آموزش رو دوست داشتید حتما در قسمت نظرات مشارکت کنید و نظر خودتان رو بنویسید و برای آموزش‌های جالب کوتاه اینستاگرام لابرا رو دنبال کنید!
